In februari 2019 is de Samenwerkingsagenda Landbouw (SAL) vastgesteld. Hierin zijn de ambities uit de Landbouwvisie concreet gemaakt en onderverdeeld in zes thema’s:
- verbinding stad-land
- gezondheid
- economisch rendabele landbouw
- natuurinclusieve landbouw
- circulaire landbouw
- klimaatneutrale landbouw
Ook het vraagstuk van de Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB’s) valt onder deze thema’s. Bij het opstellen van de SAL is gebruik gemaakt van de input die bij het participatieproces van de Landbouwvisie is opgehaald. Stikstofproblematiek
Met de uitspraak van de Raad van State in mei 2019 over de PAS is een uitdagend proces gestart. Voor 2019 heeft zich dit vooral gericht op het verkrijgen van een nieuwe beleidsregel voor intern en extern salderen. Parallel daaraan is met Rijk, IPO, provincies en tal van stakeholders nagedacht over de opgave en hoe hiermee omgegaan kan worden. Met name de koppeling tussen de kwaliteit van Natura 2000-gebieden en de belasting met stikstof en het verkrijgen van vergunningen die leiden tot (tijdelijke) verhoging van de stilstofdepositie op die gebieden zijn een uitdaging. De oplossing is niet alleen te vinden in juridische regelgeving. Het vraagt om transities en aanpassingen in tal van sectoren. Om die reden wordt met het Rijk gekeken naar andere oplossingen, onder meer in de gebiedsgerichte aanpak. Gelijktijdig werken het Rijk en de provincies samen aan verschillende instrumenten om alles te faciliteren. Bijvoorbeeld een opkoopregeling en een stikstofregistratiesysteem. De ontwikkeling rond stikstof en de gebiedsgerichte aanpak raken meerdere provinciale ambities, programma’s en thema’s. Een integrale aanpak is dan ook vereist. Natuurinclusieve landbouw
Voor de uitwerking van het thema natuurinclusieve landbouw zijn we aangesloten bij het Actieplan Duurzame Landbouw met Natuur en het bijbehorende trajectplan. Dit Actieplan is een gezamenlijk initiatief van acht Utrechtse landbouw- en natuurorganisaties. Als partner en medefinancier van het Actieplan zijn we nauw betrokken bij de verdere uitwerking van dit thema. In oktober 2019 hebben we de initiatiefnemers van het Actieplan laten weten dat voor de projectperiode van twee jaar een subsidie verleend kan worden. Eén van de doelen is om 50 duurzame bedrijfsplannen voor agrarische ondernemers op te stellen.
In interprovinciaal verband zijn we actief binnen een kennisnetwerk over natuurinclusieve landbouw. Versterken verbinding stad-land
In aansluiting op het coalitieakkoord zijn we binnen het thema stad-land aan de slag gegaan met het onderwerp voedsel. Doel is gezond voedsel dichtbij te bevorderen via kortere ketens en lokale afzet van voedsel. In 2019 zijn een mogelijke aanpak en richting voor dit thema verkend. Als motto is daarbij gekozen voor ‘de duurzame en gezonde keuze is de makkelijke keuze’. Het streven is om in 2020 een provinciale ‘voedselagenda’ op te zetten, in nauwe samenwerking met onze partners. Circulaire landbouw stimuleren
Circulaire landbouw richt zich op de optimale inzet en hergebruik van grondstoffen en producten en het zoveel mogelijk voorkomen van reststoffen, afval en schade aan het milieu. Wij werken samen met onze partners aan het bereiken van de doelen op dit onderwerp. We stimuleren innovatie en kennisverspreiding om mineralen efficiënt te benutten. In 2019 hebben we in verschillende (POP3) projecten stappen gezet richting circulaire landbouw. Zowel in de melkveehouderij als in de samenwerking tussen sectoren. Vanuit LaMi is de kennis en ervaring uit deze projecten gedeeld met de agrariërs via nieuwsbrieven, de website en het blad ‘de Aanjager’. In Utrecht Oost hebben tien melkveehouders een integraal duurzaam natuurinclusief bedrijfsplan opgesteld. Aan de hand daarvan hebben zij maatregelen genomen om hun kringloop te optimaliseren. Landbouwcoaches/erfbegeleiders
In 2019 is € 3,2 miljoen beschikbaar gekomen om landbouwcoaches en erfbegeleiders in te zetten die de landbouwtransitie en de aanpak van asbestdaken stimuleren. Naast deze doelen kunnen de landbouwcoaches/erfbegeleiders ook helpen bij andere onderwerpen, zoals de aanpak stikstof of de aanpak van Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB). In 2019 is gestart met de voorbereiding en implementatie van de landbouwcoaches. In 2020 start de uitvoering. Energieneutrale landbouw stimuleren
We hebben projecten uitgevoerd die bijdragen aan een meer klimaatneutrale en energiezuinige landbouw. Een landbouw die mogelijk kan opereren als groene energieproducent voor derden. Een goed voorbeeld is het innovatieve traject Energieneutrale Melkveehouderij. In de periode 2016-2019 zijn vanuit het traject melkveehouders gestimuleerd om meer aandacht te besteden aan energiebesparing en het duurzaam opwekken van energie en zo richting een energieneutrale melkveehouderij te gaan. De ambitie van het traject was dat de melkveesector in 2020 een kwart van de elektra verbruikt van 2014. Het traject is uitgevoerd door Programmabureau Utrecht West in samenwerking met Gebiedscoöperatie O-gen. Het is gefinancierd met middelen uit de Agenda Vitaal Platteland en met bijdragen van LTO Noord-Fondsen en POP3. Deze middelen zijn besteed aan projectleiding, begeleiding van drie voorbeeldbedrijven, open dagen, excursies en kennisbijeenkomsten en aan het ontsluiten van de opgedane kennis via de LaMi website, artikelen in verschillende bladen en in rapporten. Ook in 2019 hebben we de sector op deze manier laten zien dat minder energieverbruik bij de bedrijfsvoering goed mogelijk is, wat daarvoor nodig is en wat het kost. Om de opgedane kennis niet verloren te laten gaan, is vanuit het traject een advies opgesteld voor de toekomst. Het advies kan gebruikt worden voor andere projecten, om kennis te delen en om te laten zien dat het kan bijdragen aan de energietransitie. Het traject is eind 2019 afgerond. De formele afsluiting is in februari 2020. Saneringsregeling varkenshouderij
De definitieve regeling Varkenshouderij is in 2019 door het ministerie van LNV vastgesteld. De provincie heeft bijgedragen aan de uitwerking ervan. De regeling biedt de mogelijkheid tot sanering voor stoppende varkenshouderijbedrijven. De mate van geuroverlast is daarbij maatgevend. Met andere betrokken provincies is gezorgd dat ook vanuit het Rijk financiële middelen beschikbaar komen voor betrokken gemeenten. Dit voor begeleiding om van de regeling gebruik te maken en om ondernemers te coachen naar een nieuwe invulling van hun bedrijf. Gemeenten zijn primair aanspreekpunt voor de betrokken agrarische ondernemers. De regeling is van 25 november 2019 tot en met 15 januari 2020 opengesteld voor de concentratiegebieden Zuid en Oost uit de Meststoffenwet (de voormalige reconstructiegebieden). Hieronder behoort ook het oostelijk gedeelte van Utrecht. Landelijk hebben veel ondernemers zich op de regeling ingeschreven. In Utrecht gaat het om vier inschrijvingen. In de eerste helft van 2020 wordt bepaald of de inschrijvers aan de voorwaarden voldoen. Daarna worden de inschrijvers gerangschikt op basis van geuroverlast. Bij een aantal bedrijven komt de mate van geuroverlast niet boven de drempelwaarde uit. In Utrecht voldoet één van de vier inschrijvingen niet aan de geurscore om in aanmerking te komen voor de saneringsregeling. Bij deelname aan de regeling komt de bestemming intensieve veehouderij (IV) te vervallen. Verbod uitbreiding geitenhouderijen
Momenteel geldt in provincie Utrecht een verbod om geitenhouderijen uit te breiden. Het houden van geiten wordt in verband gebracht met een groter risico op longontsteking voor omwonenden. Het is nog onduidelijk wat hiervan de oorzaak is. Momenteel wordt hier onderzoek naar gedaan. Zodra meer duidelijk is, wordt gekeken welke vervolgmaatregelen nodig zijn. | 